Ενδοσκοπική αντιμετώπιση εκκολπώματος Zenker

Πρόκειται για έναν σάκο που προβάλλει από το κατώτερο τμήμα του φάρυγγα στον λαιμό. Ο σάκος αυτός μπορεί να περιέχει τροφές και να προκαλεί δυσκολία ή πόνο στην κατάποση, καθώς και άσχημη αναπνοή. Το πρόβλημα εμφανίζεται πιο συχνά στους άνδρες από ότι στις γυναίκες και συνήθως σε ηλικίες άνω των 50 ετών.

Η αιτία είναι συνήθως η αυξημένη πίεση ενός μυός στο κατώτερο τμήμα του φάρυγγα (κρικοφαρυγγικός μυς), με αποτέλεσμα να δημιουργείται λειτουργική στένωση.

Η διάγνωση γίνεται μέσω ενός βαριούχου γεύματος. Κατά την εξέταση αυτή ο ασθενής καταπίνει υγρό που περιέχει βάριο, το οποίο χρησιμεύει σαν σκιαστικό μέσο. Το σκιαστικό μέσο επενδύει εσωτερικά τον κατώτερο φάρυγγα και τον οισοφάγο, καταδεικνύοντας το σχήμα του και αποκαλύπτοντας στενώσεις ή διευρύνσεις, σε διαδοχικές ακτινογραφίες που λαμβάνονται.

Η διάγνωση μπορεί επίσης να γίνει μέσω ενδοσκόπησης (οισοφαγοσκόπηση), από ειδικό Γαστρεντερολόγο.

Σημαντικό λόγο στη διάγνωση παίζουν ακόμα η λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού και η ενδελεχής κλινική εξέταση του αρρώστου.  

Δεν υπάρχει φαρμακευτική θεραπεία που μπορεί να θεραπεύσει το εκκόλπωμα Zenker. Ο βασικός τρόπος αντιμετώπισης της νόσου είναι η χειρουργική επέμβαση. Είναι γεγονός πάντως, πως μικρά εκκολπώματα δεν απαιτούν χειρουργική θεραπεία. Τα μεγαλύτερα μπορεί να αντιμετωπιστούν είτε με την παλαιότερη ανοιχτή μέθοδο, είτε με τις νεότερες ενδοσκοπικές μεθόδους.

Η μέθοδος αυτή απαιτεί μεγάλη τομή στον λαιμό, και αφού παρεκτοπιστούν τα μεγάλα αγγεία του λαιμού, εντοπίζεται το κατώτερο τμήμα του φάρυγγα, ο οισοφάγος και το εκκόλπωμα. Στη συνέχεια, αφαιρείται ολόκληρο το εκκόλπωμα, κόβεται ο μυς που βρίσκεται κάτω από το εκκόλπωμα και ο οποίος προκαλεί το πρόβλημα, ενώ τέλος συρράπτεται το έλλειμμα στο τοίχωμα του φάρυγγα. Πρόκειται για μία μεγάλη επέμβαση, με αρκετές και σοβαρές επιπλοκές, που απαιτεί πολλές μέρες νοσηλείας, ενώ ο ασθενής πρέπει να τρέφεται για μεγάλο χρονικό διάστημα μέσω ρινογαστρικού σωλήνα. Αν λάβουμε υπόψιν ότι πολλοί από τους ασθενείς που διαγιγνώσκονται με εκκόλπωμα Zenker είναι ηλικιωμένοι και αδύναμοι λόγω της απώλειας βάρους, είναι καλό η επέμβαση αυτή να αποφεύγεται, όταν και όπου αυτό είναι εφικτό .

Η ενδοσκοπική τεχνική αναπτύχθηκε στην προσπάθεια να βρεθεί μία πιο ασφαλής και λιγότερο επίπονη επέμβαση αντιμετώπισης του προβλήματος. Πρόκειται για την προσπάθεια ενοποίησης ενδοσκοπικά του εκκολπώματος με τον οισοφάγο, μέσω του διαχωρισμού του ενδιάμεσου τοιχώματος, έτσι ώστε η τροφή να μην σταματά πλέον στο εκκόλπωμα προκαλώντας απόφραξη και δυσφαγία.

Η μέθοδος διαχωρισμού του ενδιάμεσου τοιχώματος που χρησιμοποιήθηκε ευρέως τις τελευταίες δεκαετίες είναι η χρήση της τεχνολογίας Laser. Η χρήση της τεχνολογίας Laser μείωσε σε σημαντικό βαθμό τις επιπλοκές, χωρίς όμως να εξαλείψει τον κίνδυνο διάνοιξης του οισοφάγου κατά τον διαχωρισμό του ενδιάμεσου τοιχώματος και την πρόκληση μεσοθωρακίτιδας, μίας σοβαρής φλεγμονής στο εσωτερικό του θώρακα.  

Τα τελευταία χρόνια, στην προσπάθεια ελαχιστοποίησης του κινδύνου της μεσοθωρακίτιδας, αναπτύχθηκε μία ελάχιστα επεμβατική ενδοσκοπική τεχνική που έφερε πραγματική επανάσταση στην αντιμετώπιση του εκκολπώματος Zenker. Η τεχνική αυτή, την οποία χρησιμοποιώ και εγώ στη μεγάλη πλειοψηφία των ασθενών μου, δεν περιλαμβάνει τομές στον λαιμό, γίνεται μέσα από το στόμα, διαρκεί μερικά λεπτά, ενώ ο ασθενής μπορεί να ξεκινήσει να σιτίζεται την επόμενη μέρα. Στη μέθοδο αυτή χρησιμοποιείται ένα ειδικό ενδοσκοπικό κοπτο-συρραπτικό εργαλείο, το πλεονέκτημα του οποίου έγκειται στο ότι κόβει αλλά και συρράπτει ταυτόχρονα το ενδιάμεσο τοίχωμα, ώστε να μην προκληθεί διαφυγή. Πρόκειται για την πιο σύγχρονη και ασφαλή μέθοδο αντιμετώπισης του εκκολπώματος Zenker.

Πάντως, πρέπει να διευκρινιστεί πως δεν είναι όλοι οι ασθενείς υποψήφιοι για την ενδοσκοπική τεχνική. Σε ένα ποσοστό ανθρώπων (20%) η ενδοσκοπική επέμβαση δεν είναι δυνατή, είτε γιατί τα ενδοσκοπικά εργαλεία δεν μπορούν λόγω της ιδιαίτερης ανατομίας (αδυναμία τεντώματος του αυχένα, διάνοιξης επαρκώς του στόματος κλπ.) να φτάσουν στην περιοχή του εκκολπώματος είτε γιατί το ενδιάμεσο τοίχωμα είναι πολύ ισχυρό και δεν μπορεί να διαχωριστεί με το κοπτο-συρραπτικό εργαλείο. Στις περιπτώσεις αυτές ή αν το εκκόλπωμα είναι μικρό ( < 1,5 εκ.), χρησιμοποιώ είτε την τεχνική laser είτε την ανοιχτή τεχνική.

Οι κίνδυνοι από την επέμβαση συνοψίζονται στον παραπάνω πίνακα. Η συχνότητα και το είδος των επιπλοκών εξαρτάται από τη χειρουργική τεχνική που θα χρησιμοποιηθεί.

Ακολουθούν βίντεο από δύο προσωπικά περιστατικά στα οποία εφαρμόστηκε η ενδοσκοπική τεχνική.